HABER MERKEZİ- Novamedli kadınların bir yılı aşkın süren hak arama mücadelesi kitap oldu. “BİR KADIN GREVİ Serbest Bölge’de Kadın Olmak” ismiyle çıkacak olan kitap bu ay raflarda yerini alacak. 

 

Antalya Serbest Bölgesi’nde faaliyetini sürdüren Novamed’te, Petrol-İş Sendikası’na üye 83 kadın işçi, maruz kaldıkları saldırıları bertaraf etmek, sendikalaşma haklarını savunmak için 26 Eylül 2006’da greve çıktı. Düşük ücret verilmesi, hamileliğin takvime bağlanarak sıraya konulması, tuvalete gitmenin önce yasaklanması, sonra dakikalara bağlanması, kadınların regl dönemlerinin sorun olması gibi nedenlerle 83 kadının başlattığı direniş, 448 gün sürmüş ve üç yıllık toplu iş sözleşmesi imzalanarak sonlanmıştı. 448 gün süren direniş Sosyolog Feryal Saygılıgil tarafından, “BİR KADIN GREVİ Serbest Bölge’de Kadın Olmak” ismiyle kitaplaştırıldı.

 

Kitapta nelere dikkat çekildi?

 

Bir yılı aşkın süren grev kadınların direniş ve örgütlenme deneyimlerini, hak arama mücadelelerini gelecek kuşaklara aktarmak açısından oldukça önemli bir grev oldu. Sosyolog Feryal Saygılıgil bu direnişi, “BİR KADIN GREVİ Serbest Bölge’de Kadın Olmak” ismiyle kitaplaştırdı. Güldünya Yayınları’ndan çıkan kitap Ağustos ayında raflarda olacak. 

 

“Patriyarkaya Yaklaşım”, “Sınıf Analizinin ve Deneyiminin Önemi”, “Emek, Görünmeyen Emek”, “Sermaye ile Patriyarka Birlikteliği”, “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kadın İşçilerin Durumu”, “Türkiye’de Kadının İşgücü Piyasasındaki Durumu”, “Kadın İşçi Sendika İlişkisi” gibi konuların ele alındığı kitapta, serbest bölgelerde çalışan kadınların örgütlenme deneyimleri, direniş stratejileri de aktarılıyor. 

 

Kadınların grevi: Novamed

 

FMC’ye bağlı olan ve 2000 yılından beri Antalya Serbest Bölgesi’nde faaliyetini sürdüren Novamed’te yılda yaklaşık 8 milyon adet diyaliz kan seti üretiliyor. Üretimine tek hat ve tek vardiya olarak başlayan fabrika, 2006 yılına gelindiğinde iki hat, üç vardiyaya, Temmuz 2006’dan sonra da üç hat, üç vardiyaya çıktı. 26 Eylül 2006-18 Aralık 2007 tarihleri arasında bu işyerinde bir grev yapıldı ve 315 kişinin çalıştığı işyerinde grevi yapan 85 işçinin 83’ü kadındı. 448 gün süren grev üç yıllık toplu iş sözleşmesi imzalanarak sonlandı. Novamed grevinin önemi, Türkiye’deki serbest bölgelerde başarıya ulaşan ve toplu iş sözleşmesi imzalanan ikinci grev olması. Bu grevi ayrıcalıklı kılan bir diğer özellik ise “kadınların grevi” olması oldu. 

 

Türkiye’den ve dünyadan birçok kadın örgütünün, feministlerin, sendikaların, konfederasyonların, siyasi partilerin destek verdiği bu grevin sebepleri ise kitapta şöyle özetleniyor: 

 

“Ücretlerin FMC’nin diğer fabrikalarına göre çok düşük olması, hamileliğin bir takvime bağlanarak sıraya konulması, tuvalete gitmenin önce yasaklanması, sonra dakikalara bağlanması, kadınların aybaşı dönemlerinin sorun olması, çalışma saatlerinde on beş dakika dinlenme arası, yirmi beş dakika da yemek molası verilmesi, yemeklerin kötü olması, çalışan iki kadının konuşmasının sadece çalışma saatlerinde değil, servis araçlarında bile yasak olması, servis araçlarının sayısının kısıtlı olması, akort çalışma nedeniyle pek çok kadında “Karpal-Tunel” Sendromu, zehirli solüsyonlar soludukları için solunum yolu hastalıkları gibi meslek hastalıklarının oluşması, kadınların iş dışındaki yaşamlarına işverenin müdahale etmesi...”

 

Altı ayrı bölümden oluşan kitapta, tehlikeli kimyasallarla çalıştıkları halde maske altından konuşup örgütlenmesinler diye işçilere maske dağıtılmadığından, kadın işçilerin evlenmek için işverenden izin almak zorunda olduklarından hatta “Ertesi gün işe geleceksiniz, yemeğinizi yiyip yatın” denildiğinden de bahsediliyor.

 

Feryal Saygılıgil kimdir?

 

İlk olarak 2010 yılında, İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları’ndan “Kâinatta Bir Nokta” isimli kitabı kaleme alan Feryal, Güliz Sağlam’la birlikte 2009’da Desa direnişindeki kadınları konu alan “Kafesteki Kuş Gibiydik”, 2010’da da “Bölge ve Kadınlar Grevde” isimli belgeselleri çekti. Beyhan Uygun Aytemiz’le beraber “Gülebilir miyiz Dersin?” Tezer Özlü Kitabı’nı yayına hazırladı. “Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları” (Dipnot, 2016) ve “Kadınlar Hep Vardı” (Dipnot, 2017) isimli derleme kitapları da bulunan Feryal, aynı zamanda Duvar Dergisi’nin yayın kurulu üyesi.