HABER MERKEZİ - Hafıza Merkezi tarafından yürütülen “Hafıza ve Gençlik” projesi kapsamında Şükran Demir ve Özgür Ünal’ın kaleme aldığı “Şiddet ve Asimilasyon Aracı Olarak YİBO” başlıklı e-kitap yayınlandı.

 

Hafıza Merkezi tarafından yürütülen “Hafıza ve Gençlik” projesinin ikinci dönemi Ocak ayı sonunda tamamlandı. Bu kapsamda yapılan araştırmalardan biri, Şükran Demir ve Özgür Ünal’ın kaleme aldığı “Şiddet ve Asimilasyon Aracı Olarak YİBO” başlıklı e-kitap oldu. Bu çalışma, Yatılı İlköğretim Bölge Okulları'nda (YİBO) eğitim görmüş Kürt çocukların deneyimlerine odaklanarak, YİBO’daki yaşam pratiklerini ve hafızalarını ortaya çıkarmayı amaçlıyor. Erken Cumhuriyet döneminde farklı biçimlerde ve isimlerle var olan yatılı okullar, YİBO’ların resmi olarak 1962 yılında kurulmasıyla birlikte yaygınlaşmaya başladı. 1990’larda Kürt illerinde köy yakmaları sonucu köy okullarının kapatılmasıyla YİBO sayısında ülke genelinde yeniden artış görüldü.

 

Kürt çocuklarına dönük asimilasyon politikası

 

Kitap, devletin eğitim aracılığıyla Kürt çocuklara asimilasyon politikası uyguladığını ve bu sürecin çocukların yaşamında olumsuz etkilere sebep olduğunu belirtiyor. YİBO’larda eğitim gören öğrencilerin farklı şiddet türlerine maruz kaldığı, ağır bir askeri disiplin altında “terbiye edilmeye” çalışıldığı, kültürleri, dilleri ve etnik aidiyetleri nedeniyle dışlanıp aşağılandığı ve Türkleştirilmesi gereken Kürt çocukları olarak görüldüğü gibi önemli tartışmalar bu kitapta yer alıyor. Şükran ve Özgür’ün bu çalışması ayrıca 1990’lı yıllarda Kürt kentlerinde yaşanan ağır insan hakları ihlalleri ile YİBO’larda yürütülen eğitim politikaları arasındaki yakın ilişkiyi de gözler önüne seriyor.

 

25 YİBO mezunu ile görüşüldü

 

E-kitap, ikincil kaynaklara ve özgün bir sözlü tarih çalışmasına dayanıyor. Yazarlar, 1962-2010 yılları arasında Bedlîs, Wan, Colemêrg, Êlih, Riha, Amed, Dêrsim ve Mûş olmak üzere toplamda sekiz şehirde 25 YİBO mezunu ile görüştüler. Bu görüşmelere dayanarak, çalışma YİBO’ları şiddet ve asimilasyon aracı olarak tanımlayıp, kesişimsel ayrımcılık pratiklerini ortaya koyuyor.

 

Belgeseli de yayımlanacak

 

Şükran ve Özgür aynı zamanda bu hikâyeyi görsel anlatı yöntemiyle dile getiren “YİBO di nav kavilan de...” isimli bir belgesel film üzerinde çalışıyorlar. Filmin önümüzdeki aylarda tamamlanması bekleniyor.