‘Dil konuşulmayınca kökler kaybediliyor’

  • 09:03 29 Kasım 2023
  • Kültür Sanat
 
AMED - Kürt dilinin yok edilmek istenmesine karşı, anadilde konuşmanın önemine değinen kadınlardan Saadet Bulut, “Herkes dilini konuşsun, dilimizin devamlılığını sürdürsün. Dilimizi konuşmayınca kökler kaybediliyor” dedi.
 
Kürt halkının, cumhuriyetin başından bu yana kimlikleri ve dilleri için verdiği mücadele bugün hala sürse de kültür ve dil üzerinden iktidarların asimilasyon politikaları da aynı şekilde devam ediyor. 21’inci yüzyılda Kürtlerin hala anadilde eğitim hakkını talep ettiği Kurdistan ve Türkiye koşullarında, Kürtçenin Kirmanckî ya da diğer adıyla Dimilî lehçesi ise yok olma tehlikesi altında. Ve dil bilimciler, konuşulmaması durumunda sadece Kirmanckînin değil, her dilin aynı sonu yaşayacağını vurguluyor. Semsûr’un (Adıyaman) Kolik (Kahta) ilçesinde yaşayan Emine Yanardağ ve Çewlîg’de (Bingöl) yaşayan Saadet Bulut, hem iktidarın dil politikalarına hem de Kürtçenin yaşatılması için yapılması gerekenlere dair konuştu.
 
‘Her dil bir insandır’
 
Dilin önemine vurgu yaparken, “Her dil bir insandır” diyen Emine, Kirmancların Kurmancî lehçesini iyi bildiğini fakat Kurmancların Kirmanckî bilmediğini söyledi. Emine, “Herkes kendi ülkesinde, dilinde özgürdür. Biz Dimilîler, Kurmancî konuşulduğunda anlıyoruz. Kurmanclar da Dimilî öğrensin. Nasıl ki Türkçe öğreniyorlar aynı şekilde Dimilî de öğrensinler. Türkçe ayrıdır, Kurmancî ve Dimilî kardeştir. Her dil bir insandır. Türkçe, Dimilî, Kurmancî, Arapça ve Lazca hepsi bir insandır ne kadar dil bilsen o kadar faydalıdır” sözlerini kullandı.
 
‘Dimilî öğrenmek isteyenlere öğretirim’
 
Gençlerin Kirmanckî öğrenmek istememesinden dert yanan Emine, “Herkes çocuklarına, ailelerine, arkadaşlarına, akrabalarına dilini öğretsin. Eğer biri gelip, ‘Bana Dimilî öğretir misin’ dese, öğretirim. Ben 3 dil biliyorum, hangi dili öğrenmek isterlerse öğretebilirim” dedi. Kendi dillerinde de kanalları olmasını isteyen Emine, bu şekilde, dillerini daha kolay öğrenebileceklerini kaydetti. Emine, çarşıda gençlerle Türkçe konuşana kadar kendilerini anlamadıklarını ifade ederken, bunun bir yandan da gençlere ve çocuklara kendi anadillerini öğretmedikleri için büyüklerin suçu olduğunu ekledi.
 
‘Dil için çok mücadele verdik’
 
Kürtçenin asimilasyona uğramasının nedenlerinden birinin de Türkçe konuşma zorunluluğu olduğunu belirten Saadet Bulut ise Kürtçenin konuşulması için çok bedeller ödendiğini dile getirdi. Saadet, çocukların Kürtçe öğrenmesi gerektiğini, “Dimilî konuşmamız lazım. Terk etmeyeceğiz, devam edeceğiz. Kökümüz Dimilîdir. Türkçeyi mecbur kullanıyoruz. Bir yere gittiğimizde Türkçe konuşulunca biz dilimizi konuşuyoruz. Okullardan kaynaklı çocuklar Türkçe konuşuyor. Yoksa hepsi dilini seviyor. Konuşmayanlar da özünü kaybedenlerdir, biz özümüzü kaybetmedik. Artık radyomuz var, kanalımız var, okullarda da seçmeli Kürtçe dersi var. Ders almak istersen öğrenebilirsin. Unutulmak üzere olduğu için dersler talep ettik. Çocuklarımız okulda da öğrensin. Çok mücadele verdik. Anadilimizi unutmasınlar. Çocuklarımız öğrensinler” sözleriyle kaydetti.
 
‘Dilimizi unutturmaya çalışıyorlar’
 
Saadet, Kürtçeyi sadece çocukların değil yetişkinlerin de konuşması gerektiğini söylerken, devamla şunları aktardı: “Herkes dilini konuşsun, dilimizin devamlılığını sürdürsün. Dilimizi konuşmayınca kökler kaybediliyor. Kök önemlidir. Zaten hep bunun mücadelesini veriyoruz. Çocuklarımız okullarda kendi dillerini konuşsunlar. Her alanda dilleriyle kendilerini ifade etsinler, sahip çıksınlar. Zaten dilimize hakaret ediyorlar ki unutalım ve unutturmaya çalışıyorlar. Biz de mücadele veriyoruz ki çocuklarımız unutmasın. Başka yerlerde dilimiz konuşulmuyor. Sadece evde konuşabiliyoruz. Kurumlarda da konuşulsun.”