Melike Aydın 

 

İZMİR - Kırmançkî lehçesinde yazılan ve metropollere göç etmeden önceki Gımgım’daki (Varto) köy hayatını anlatan “Halê Ma” adlı tek perdelik oyun seyircilerini bekliyor.

 

İzmir Varto Derneği bünyesinde yer bulan ‘Gımgım Tiyatro Zonema’ tek perdelik ‘Halê Ma’ adlı Kürtçe’nin Kırmançkî lehçesinde yazılmış oyun cumartesi günü Çiğli Belediyesi Fakir Bayburt Salonunda sahnelenecek. Kadim Tan tarafından yazılan ve tamamına yakını amatör oyuncular tarafından oynanan oyun, Vartolu Kırmançkîlerin (Kürtçenin Kırmançkî lehçesini konuşan Kürtler) metropollere göçmeden önceki köy hayatını yaşanmış olaylardan esinlenerek anlatıyor. Kırmançkî’nin yok olmaması için verdikleri çabanın bir parçası olan tiyatro topluluğunun bu yıl yedinci oyununu sahnelediğini ifade eden İzmir Varto Der yönetiminden Dünya Şahin Şanıkan oyunun içeriğini anlattı.  

 

Hem işin mutfağında hem sahnede amatör ruhla

 

Ana dilin unutulmaması amacıyla tiyatro oyunu yazımına ve sahnelenmesine ön ayak olmaya çalıştıklarını belirten Dünya, derneğin 1999 yılından bu yana İzmir’de faaliyet yürüttüğünü belirtti. Tiyatronun ise yaklaşık 7 yıldır faaliyet gösterdiğini ve bu süre zarfında 7 farklı oyun sergilendiğini aktaran Dünya, “1966 Varto Depremini konu olan oyunu sergiledik ilk olarak. Bu oyunu yazan ve yöneten Kadim Tan. Bütün oyuncularımız Vartolu. İçimizde sadece oyuncu Zeynep Çetinkaya ve Kadim Tan bu konuda eğitimli ve tecrübeli. Diğer oyuncuların çoğu ya ev emekçisi ya tekstil ya da farklı işlerde çalışıyor ” diye belirtti.

 

‘Kültürümüze daha fazla değer vermeliyiz’

 

İzmir’de Çiğli Belediyesi’nde sahne bulabildiklerini ancak çoğu yerde ana dilde oyun sergilemenin çok zor olduğunu belirten Dünya “Biz 4-5 aydır prova yapıyoruz ama hiç sahnede prova yapmadık. Komşularımıza gidip kapı kapı oyunumuza katılın dedik. Sosyal medyadan duyurduk. Bu biletin geliriyle yine gelecek seneye gerçekleştireceğimiz oyunun giderlerini çıkarmayı hedefliyoruz. Ancak halktan hem seyirci olarak katılmaları hem de bu tür faaliyetlere destek olmaları yönünde daha fazla destek bekliyoruz. Milletimizden kendi kültürüne kendi diline daha fazla değer vermesini istiyoruz” diye konuştu.

 

‘Dilimiz Xızır’ın dilidir’

 

Yurttaşların ana dilini konuşmamasındaki temel nedenin ‘kolayı seçmek’ olduğunu dile getiren Dünya, şöyle devam etti: “Örneğin benim iki çocuğum var. Eşim dilimizi çok iyi konuşur. Ama evde çocuklarımıza bu dili öğretemedik. Çünkü bizim de rahatımıza geldi. Çoğu ailede çocukların okulda zorluk yaşamaması için öğretmediğini dile getiriyor. Aleviler özellikle ‘biz her dile her dine eşit yaklaşırız’ derken kendi aslından uzaklaştı. Hatta kendi ibadet şeklini bile çocuklarına öğretmediler. Eşim bile çocuklarla Türkçe konuşuyor. Oysa dilimiz Xızır’ın dilidir” diye ifade etti.

 

‘Kırmançkî kaybolmak üzere’

 

Kırmançkî lehçesiyle tiyatro ve edebiyatın farklı türlerinde eserlerin yayınlandığını dile getiren Dünya, dil ve kültüre yeterli önem verilmediği takdirde söz konusu lehçenin yok olacağını ifade etti.  Dünya “Biz 1966 depremiyle ilgili Gımgım’da oyun oynadık. Ancak salon küçük olmasına rağmen dolmadı. Oysa İzmir’de salon yetmiyordu. Sonra oradakilerle konuştuğumuzda ‘neden Kurmancî değildi’ dendi. Yani  Kurmancî de değerli ama Kırmançkî kaybolmak üzere ve biz buna önem veriyoruz” şeklinde konuştu. 

 

‘Tek tek ulaşmaya çalışıyoruz’

 

Derneğin amacının kültürel faaliyetler olduğunu ve dilin de kültürün önemli parçası olduğunu belirten Dünya “Metropolde insanlarımız birbirine uzaklaşmış ve birbirine kulak asmıyor. Oysa bu tür kültürel faaliyetleri halkın kendisi talep etmesi gerekir; ama biz tek tek ulaşmaya çalışıyoruz. Kimisi pandemiyi  öne sürüyor bu kısmen doğru gerçekten de pandemiden önce çok katılım vardı. Çok güzel tepkiler de aldık. Kurs öncesi duyuru da yaptık. Ailelere ulaştık tek tek, dernek bunlar için var.”

 

‘Halê Ma’ oyununa herkes davetli

 

Oyunun adının ‘Halê Ma’ yani ‘Halimiz’ olmasının nedeninin aslında köydeki yaşantıyı hatırlatmak olduğunu ifade eden Dünya “İçinde gerçek hikayeler de var. Metropollere gelmeden önce komşuluğun ve arkadaşlığın nasıl olduğunu yansıtıyor.  Herkes diline sahip çıksın. Tüm halkı özellikle bütün Kırmançkî yurttaşları oyunumuzu izlemeye davet ediyoruz” dedi.