Marta Sömek

 

İSTANBUL - Gitar çalarak geçimini sağlayan sokak müzisyeni Eda Yıldız, pandemi sürecinde hükümet tarafından ne kendisi ne de çevresindeki müzisyenlerin destek aldığını ve geçinemediklerini vurgulayarak, “Müzisyenlere sahip çıksınlar!” çağrısında bulundu.

 

Bir buçuk yıldan fazladır tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs (Covid-19) nedeniyle birçok alanda yaşam neredeyse durdu. Pandeminin hem ekonomik hem de psikolojik olarak sıkıntılarını çeken kesimlerden biri de kültür ve sanat emekçileri oldu. AKP iktidarının salgın ve pandemi süresince müzisyenlere üç kez, bin lira pandemi desteğinde bulunduğu söylense de binlerce müzisyen bir lira dahi destek alamadıklarını paylaşmıştı. Bununla beraber yasakların kalkmasının ardından AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “müziğin rahatsız ettiği” gerekçesiyle 24.00’ten sonra müzik yasağı getirdi. Birçok müzisyen “Müzik Susturulamaz!” şiarıyla bu yasağa tepki göstermiş ve geçinemediklerini dile getirmişti.

 

100’ün üzerinde müzisyen yaşamına son verdi

 

Öte yandan birçoğunun zaten düzenli bir geliri olmayan 100’ün üzerinde müzisyen, bu süreçte hiçbir gelir elde edemediği, ekonomik sıkıntılar çektiği ve iktidar tarafından da hiçbir şekilde destek alamadığı için yaşamına son verdi. İntiharların arttığı son dönemde de “Geçinemiyoruz” diye seslenen müzisyenlere iktidar tarafından hala bir destekte bulunulmuyor. Sokak müzisyenleri günü kurtarmaya çalışırken gece sahne alan müzisyenler de cumhurbaşkanının getirdiği yasak nedeniyle işsiz kalmış durumda.

 

‘Bir gün, iki gün rahat edilir ama bir buçuk yıl…’

 

Mevcut koşullarda kendi yaşamını kurmanın çok zor olduğunu ve geçinemediğini söyleyen sokak müzisyeni Eda Yıldız’a İstanbul Beyoğlu’nda mikrofon uzattık. Eda “Bizler kendi halimizde geçiniyoruz, günlük yaşayan insanlarız, günlük kazanıyoruz. Bir gün iyi kazanırsak belki ikinci gün kafamız biraz rahat ediyor ama bir buçuk yıl çok uzun bir süre. İnsanlar intihar etti ve bu rakamın çok daha fazla olduğunu düşünüyorum” değerlendirmelerinde bulundu.

 

Sokaklarda gitarıyla şarkılar söyleyerek geçinmeye çalışıyor

 

Yaklaşık 5-6 yıldır sokak müzisyenliği yapan Eda, öğrenciliğinden beri geçimini bu şekilde sağlıyor. Okuduğu bölümden yeni mezun olan Eda, öğrenciliğinin bitmesi ile iş arayışında olduğunu fakat yeni mezun olduğu için iş bulamadığını ve sokaklarda gitarıyla şarkılar söyleyerek geçinmeye çalıştığını vurguladı. Bu süreçte geçinmekte zorlanan Eda, “Bu benim için yeterli oluyor diyemem, çünkü her işin olduğu gibi sokak müzisyenliğinin de çok fazla zorluğu var, çok fazla mücadele etmek gerekiyor. Ailemle yaşadığım için kira masrafım yok ama aynı evde yaşıyoruz ve elimden geldiğince eve destek olmaya çalışıyorum. Ekstra kendimi de geçindirmeye çalışıyorum gerek sosyal gerek temel ihtiyaçlar anlamında” sözlerini kullandı.

 

‘Mevcut koşullarda kendi yaşamımı kurmam çok zor’

 

Müzik piyasasının da pandemiden kötü etkilendiğini ve durgun olduğunu belirten Eda, serbest müzik yapamadığını kaydederek çoğu zaman yaşadığı sıkıntıları şu sözlerle anlattı: “Ben zaten sadece sokak müzisyenliği yapıyorum. Çok basit bir örnek vereyim, hava koşulları bile bu işi etkiliyor. Yaz aylarında müzik yapabiliyoruz belki ama kış aylarında çok zor, ki zaten her zaman bu kadar serbest müzik de yapamıyoruz, böyle de bir sıkıntı var. Müzik yapılan semte göre de değişiyor. Genelde Beyoğlu’nda söylüyorum ben, Beyoğlu müziğe açık bir semt ama her yerde olduğu gibi burada da sıkıntılar yaşıyorum.”

 

‘Pandemide hiçbir şekilde destek alamadım’

 

Pandeminin başından beri iktidar tarafından ne kendisi ne de çevresindeki müzisyenlerin destek alamadığını aktaran Eda, destek verilen müzisyenlerin, popüler ve tanınan insanlar olduğunu ifade etti. Eda, hava koşulları çok zorlayıcı değilse kışın da sokağa çıktığını fakat sokak müzisyenliğinin mevsiminin yaz ayları olduğunu söyleyerek, yazları biraz birikim yapıp kışın da onunla idare etmeye çalıştığını sözlerine ekledi. Eda, “Aynı zamanda sürdürdüğüm bir hayat var, onun masrafları, dezavantajları da var ve bu yüzden de yeterli olmuyor benim için” dedi.

 

‘Müziğin geçim kaynağı olduğunu idrak edemeyen insanlar çok’

 

“Benden daha çok maddi sıkıntılar çeken müzisyenler tanıyorum” diyen Eda, “müzikten rahatsız olduğunu” söyleyerek müzisyenleri şikayet edenlerin de olduğuna değinerek, gece müzik yapmadığı için yalnızca gündüz iki üç saat müzik yapıp gittiğini ve bundan rahatsız olan, “müziğinin bir geçim kaynağı olduğunu idrak edemeyen insanların da çok sayıda olduğunu” vurguladı. Yasakların kalkmasının ardından cumhurbaşkanının 24.00’ten sonra müzik yasağı getirmesinin mantıklı hiçbir açıklaması olmadığının altını çizen Eda, müziğe yalnızca bir eğlence gözüyle bakıldığını, ancak bunun hem müzisyenlerin hem de işletmecilerin gelir kaynağı olduğunu dile getirdi.

 

‘Emeklerimizin karşılığını alamıyoruz’

 

Tüm müzisyenlerin kendince emek verdiğini fakat yeterli koşul ve şartların sağlanmaması nedeniyle emeklerinin karşılığını alamadıklarını ifade eden Eda, konuşmasını şu sözlerle sürdürdü: “İşimi çok seviyorum ama o yeterli koşul sağlanmadığı için psikolojik olarak sıkıntıya giriyorum, sokakta müzik yaparken çevredeki herhangi bir esnaf ya da yoldan geçen biri bile rahatlıkla beni şikayet edebiliyor. Gerekli başvuruları yaptım, belirli bir sistem getirileceği ve belirli saatlerde düzenli bir şekilde müzik yapılabileceğini söylediler fakat araya pandemi girince bu iptal oldu ve şu an benim izin belgem yok. Yedi tane müzik noktası konuldu İstiklal Caddesi’ne, resmi belgelerde ismim olmasına rağmen izin belgem olmadığı için hiçbirinde müzik yapamıyorum. Bana izin belgem olup olmadığını soruyorlar, tamam ben belgemi alayım ama sen bana belgemi vermiyorsun ki, ilk önce bu belgenin sağlanması lazım.”

 

‘Müzisyenlere sahip çıksınlar!’

 

Aldıkları tepkilerle yapmamaları gereken bir şeyi yapıyormuş gibi bir algı oluşturulduğunu dile getiren Eda, “Müzik eskiden benim için çok vazgeçilmez geliyordu ama şu an o kadar soğudum ki vazgeçilebilir bir şeymiş gibi geliyor” dedi. Pandemiden bu yana ekonomik sıkıntılar çeken birçok müzisyenin yaşamına son vermesine işaret eden Eda, bu rakamların söylenilenlerden çok daha fazla olduğu görüşünü paylaştı. “Yasaklardan sonra her şey açıldı ama nedense müzik bir türlü açılmadı” sözlerine yer veren Eda, konserlerin daha yeni başladığına ve birçok müzisyenin de konser yapmadığına dikkat çekti.

 

İnsanların geçim sıkıntısı çekmediği ve yaşamına son vermek zorunda kalmadığı bir dünyada müzik yapmak istediğini vurgulayan Eda son olarak, “Müzisyenlere sahip çıksınlar” çağrısında bulundu.