Marta Sömek

 

HABER MERKEZİ - Sanatsal ve kültürel etkinliklere erişimi olmayan, savaşa ve çatışmaya tanık olmuş çocukların ruhen ve fiziksel olarak güçlenerek hayata katılımlarını desteklemek için oluşturulan Sirkhane ve atölye çalışmaları yerlerinden edilmiş çocukların hayatına bir nebze de olsa ışık tutmaya çalışıyor.

 

Her Yerde Sanat Derneği bünyesindeki Sirkhane Sosyal Sirk ve Sanat Okulu, 2014’te Suriye savaşı sürecinde Kobanê başta olmak üzere Federe Kürdistan Bölgesi’nden Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan 7-14 yaşları arasındaki çocuklara Mardin’de çeşitli etkinlikler sunuyor.

 

Yerlerinden edilmiş çocukların hayatlarına ışık tutan proje

 

Türk, Kürt, Arap, Suriyeli ve Iraklı olmak üzere 350'den fazla çocuk 2017'de hayata geçirilen Sirkhane’nin atölye çalışmalarına katıldı. Şu anda ise 17 kız ve 14 erkek çocuk atölyelere aktif bir şekilde katılıyor. Etkinlikler Sirkhane, Müzikhane ve DARKROOM adındaki üç oluşum ile yürütülüyor. Sirkhane, sosyal sirk, müzik ve sanat yoluyla çocuk olmanın ve çocuk kalmanın zor olduğu bir bölgede çocuklar için güvenli, dostane ve kucaklayıcı bir ortam sağlamaya çalışıyor. Dernek, sihir, neşe ve kahkahadan beslenen bir sanatsal ifade formu olan sosyal sirk, risk altındaki çocuk ve gençlerin ruhen ve fiziksel olarak güçlenerek hayata katılımlarını destekleyen pedagojik bir yöntem olarak ele alınıyor.

 

Gezici birimler ile çalışmalar sürdürülüyor

 

Hokkabazlık, akrobasi, jonglörlük, tahta bacak, dans ve performans gibi farklı beceriler üzerine düzenlenen atölyelerle, çocukların sosyal çevrelerini genişletip yeni düşünme, yaratma ve oynama yolları yaratılıyor. Sirkhane’de eğitim alan gençler birer Sirk Kahramanı’na (Circus Hero) dönüşerek eğitimlere yeni katılan çocuklara gönüllü olarak rehberlik etmeye başlıyor. Sirkhane, Mardin’in kırsal kesimlerinde çocuklarla olan çalışmalarını gezici birimlerle de sürdürüyor.

 

Çocuklar için kültürlerarası bir öğrenme aracı: Müzikhane

 

Müzikhane ise İranlı müzisyen ve besteci Sahba Aminikia tarafından hayata geçirilen Uçan Halı Festivali’nin bir parçası olarak etkinliklerine 2018’de başladı. Müziğin büyüsünün çocuklar için kültürlerarası bir öğrenme aracı olarak kullanıldığı Müzikhane, dünyanın farklı yerlerinden müzisyen ve bestecileri çocuklarla buluşturarak kendi müzik deneyimlerini yaratmalarına önayak oluyor.

 

Gezici fotoğraf atölyesi: Darkroom

 

Sirkhane’nin bir diğer oluşumu ise, Emel Ernalbant tarafından başlatılan ve daha sonra 2014 yılında Kuzey ve Doğu Suriye’nin Kobanê şehrinden Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan fotoğrafçı Serbest Salih koordinatörlüğünde yürütülen “Darkroom”. Sanatsal ve kültürel etkinliklere erişimi olmayan, savaşa ve çatışmaya tanık olmuş çocuklar için oluşturulan gezici bir fotoğraf atölyesi olan Darkroom, çocukların görsel bir fikir geliştirmesi ve fotoğraf yoluyla bir hikaye anlatması maksadıyla oluştu.

 

Zorunlu göçten fotoğrafçılığa uzanan bir serüven

 

Darkroom aynı zamanda şiddete, yoksulluğa ve savaşa tanık olan çocuklara kolektif bir çalışma ortamı da sunuyor. Fotoğrafın teknik yönünden baskı sürecine dek birçok konunun ele alındığı Darkroom projesi, çocukların kendi yaşam alanlarından başlayıp çevrelerindeki dünyayı fotoğraflayıp belgelemesine de imkan tanıyor. Analog makinelerle çektikleri her fotoğrafla bir hikaye anlatan çocuklar, aynı zamanda karanlık oda eğitimi alarak fotoğraflarını banyo tekniğiyle yıkayıp basıyor.

 

2017 yılından beridir yaklaşık 350-400 çocuğa ulaşan Sirkhane’nin Darkroom oluşumuyla çocuklar hikayelerini görselleştirirken hem kendilerini hem de çevrelerini daha iyi tanımaya ve anlamlandırmaya başladıkları yaratıcı bir sürece dahil oluyor. Fotoğraf, sanatsal ve kültürel fırsatlara hiç erişimi olmayan çocuklar için kendi anlatılarını oluşturma yolunda da önemli bir araç haline geliyor.

 

Yerinden edilmiş yaşamların gün ışığına çıkarılan gerçekliği

 

Etkinlikleri sürdürebilmek için kimyasal ve ekipmanlar için kaynak yaratmaya ihtiyaç duyan Serbest Salih, çevresindekilerin hikayelerini anlatma, çatışmalarla kesintiye uğrayan ve yerinden edilmiş yaşamların gerçekliğini gün ışığına çıkarma becerisine sahip yeni nesil genç fotoğrafçıları yetiştirme çabaları için de destek bekliyor.