VAN - Ülkede Kürt vatandaşların Türk vatandaşlarla aynı koşullarda yaşamadığı gibi aynı koşullarda sanatta yapamadığını dile getiren tiyatro oyuncusu Perinaz Delazi, bütün yasaklamalara rağmen Kürtçe tiyatro yapmaya devam edeceklerini belirtti.

 

Dario Fo tarafından yazılan “ Yüzsüz” tiyatro oyunu Teatra  Jiyana Nu (Yeni Yaşam Tiyatrosu) tarafından “Bêrû” adıyla Kürtçe' ye uyarlandı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi “Tiyatrolar Destek Projesi” kapsamında Gaziosmanpaşa sahnesinde gösterime girmesine saatler kala Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı tarafından “ Kamu Güvenliği” gerekçesiyle yasaklandı. Van’da faaliyet yürüten Mencel tiyatro oyuncusu Perinaz Delazi, Kürtçe tiyatro oyunlarının “ Kamu güvenliği” gerekçesiyle yasaklanmasının mantıklı bir açıklamasının olmadığını, bütün yasaklamalara rağmen Kürtçe tiyatro yapmaya devam edeceklerini söyledi.

 

‘Bêrû oyunun biletleri günler önceden tükenmişti’

 

Pandemi sürecinde Kültür ve Sanat çalışanlarının girdiği maddi manevi zararı ortadan kaldırmak için dünyanın birçok yerinde yeni yasaların çıkarıldığını söyleyen Perinaz, Türkiye’nin bu süreçte alternatifsiz kaldığını aktardı. STK ve sendikalarının çağrısı üzerine İBB’nin destek niteliğinde bir proje çıkardığını kaydeden Perinaz,“İlk defa İstanbul Büyükşehir Belediyesi resmi kurumda Kürtçe bir tiyatro oyunu oynanacaktı. Aslında ilk defa olması bir yandan bizi çok mutlu eden sevindirici bir noktada değildi, olması gereken bir şeydi. Altı milyon Kürdün yaşadığı bir metropol ve dolayısıyla birçok dilde sanat yapılıyor, ev sahipliği ediyor, Kürtçe olunca acayip karşılanıyor. 106 yıllık geçmişe sahip olmak bir belediyede ilk defa Kürtçe programı yapılması onlar açısından ayıp bir durum. Tabi ki bizler için olumlu bir adım çok geç de olsa bir anlamı vardı. Mesela takip ettiğim kadarıyla hiçbir oyunun biletleri tükenmemişken “Bêru” oyununun biletleri günler öncesinden tükenmişti. Buda insanların ne kadar ihtiyaç duyduğunu gösteriyor” diye konuştu.

 

‘Tiyatro yapmamız değil Kürtçe tiyatro yapmak göze batıyor’

 

Özel tiyatroların ayakta kalabilmeleri için büyük çaba sarf ettiğini, Kürt tiyatrolarının ise ekstra bir çaba harcamak zorunda kaldığını kaydeden Perinaz, “ Bunun dışında bizim seyirciyle bir araya gelme sıkıntımız vardı. Türkçe çok rahat kullanılabiliyor iken, Kürtçe oyun oynandığında bu oyunun içerisinde bir şey vardır deniliyor. Dünyanın her yerinde olduğu gibi Kürtçe de sanat yapılabilir, insanlar oyun oynayabilir her şeyi yapabildiği gibi tiyatroda yapılabilir. Ama maalesef ki ülkedeki politik atmosferden kaynaklı bu durum yok. ‘Biz tiyatro yapıyoruz, tiyatrocuyuz’ demek zorunda kalıyoruz.  Sahnemiz, oyunlarımız, yönetmenimiz, oyuncularımız var biz tiyatro yapıyoruz ama Kürtçe tiyatro yapıyoruz. Tiyatro yapmamız değil Kürtçe tiyatro yapmak göze batıyor” diye belirtti. 

 

‘Bu ülkede milyonlarca Kürt var’

 

90’lı yıllarda da birçok Kürt Kültür ve Sanat kurumlarının da baskılara maruz kaldığını söyleyen Perinaz, günümüzde baskıların hala devam ettiğine dikkat çekerek, “Bir oyun İtalyanca, Fransızca oynandığında hiçbir sıkıntı yokken Kürtçe oynandığı için polis ve güvenlik güçleri yığılıyor. Bu ülkede milyonlarca Kürt var, milyonlarca izleyicisi de olmalı. Bir sürü baskı ve sansüre maruz kalıyor. İşimiz tiyatro ama tiyatrodan daha komik durumlarla karşı karşıya kalıyoruz.Öne sürülen “Kamu güvenliğini” gerekçesi komik ve hiçbir mantıklı açıklaması yok.Devlet kurumların oynayacağımız Kürtçe oyunların da bu durumlarla çokça karşılaşıyoruz. Kürtçe tiyatrolar devlet kurumlarında “ Tehdit” gibi algılanıp bu şekilde lanse ediliyor.  Kültür sanat merkezlerinde, sivil toplum alanlarında oynadığımız oyunlar kimseyi “Tehdit” etmiyor. Kaldı ki oynanacak oyun Daire Fo’nun birçok dile uyarlanmış, Türkçe’de oynanmış ve birçok kez ödül almış bir oyun.  Yüzlerce seans oldu da Kürtçe oynayınca mı tehdit oluşturdu” ifadelerini kullandı.   

 

‘Farklı diler kimseye tehdit oluşturmaz’

 

“Türkiye’de Kürt’e, Kürtçeye, Kürt Kültürüne, haklarına karşı olan alerji devam ediyor” diyen Perinaz,bir Kürt vatandaşın bir Türk vatandaş ile aynı koşullarda yaşayamadığı gibi aynı koşullarda sanatta yapamadığını ifade etti. Perinaz,“Bugün ben Türkçe tiyatro yapan bir kişi olsaydım bu kadar çok şeye maruz kalmayacağımı çok iyi biliyorum. Bu baskılar bizim için 90’larda kalmış.21’inci yüzyıldayız ve hala Kürtçe garipseniyor.Burada milyonlarca vatandaş bu dili konuşuyor. İnsanların farklı dilde konuşması, eğlenmesi hiç kimseyi tehdit etmez. Kürtçe tiyatronun yasaklanması ingilizce müzik dinlenemez demek gibi bir şey”dedi.

 

‘Sahnelerde olacağız’

 

Kürtçe tiyatronun yasaklanmasının komik bir durum olarak görüldüğünü sözlerine ekleyen,Perinaz, yasaklamalara karşı daha komik oyunlarla cevap olacaklarını ifade etti. Perinaz, “Bêrû oyununun yasaklanmasıyla aynı gün biz Kürt Tiyatro ekiplerinin bir araya gelerek oluşturduğu “ Hinek Henek” komedi televizyon programıyla daha özgür bir zeminde Kürt izleyicileriyle bir araya geldik.  Bir yerden yasaklansa da bir yerden de vereceğimiz bir mesajdı. Siz ne kadar yasaklarsanız yasaklayın biz Kürtçe tiyatro yapmaya devam edeceğiz. Yaptığımız işin ne kadar doğru ne kadar haklı olduğunun farkındayız, onlarda farkında ki bu kadar baskı yapıyorlar” dedi.