VAN - Koronavirüsten kaynaklı 5 aydır çalışma yürütemeyen Tiyatro Mencel yeni dönemde Kürt tiyatro ekipleri ile bir araya gelerek Kürtçe skeçlerini seyircisiyle buluşturacak. 

 

Koronavirüs (Covid-19) salgınından kaynaklı Mart ayının ilk haftasında kültür sanat çalışmaları durduruldu. Perdelerini kapatmak zorunda kalanlardan biride Van'da faaliyet gösteren Tiyatro Mencel. Pandemi sürecinden bu yana 5 aydır hiç bir çalışma yürütemeyen Tiyatro Mencel oyuncularından Perinaz Delazy, tiyatronun önemine vurgu yaparak pandemi sürecinde yaşadıkları zorlukları anlattı.

 

Perinaz, kültür ve sanatın devlet nezdinde bir öneminin olmadığını ancak tüm engellere rağmen yeni sezona Kürt tiyatro ekiplerinin bir araya gelerek hazırlıklarının sürdürdüklerini söyledi. Perinaz, pandemi sürecinde Kürtçe skeçlerini  internet ve televizyon aracılığıyla seyircileriyle buluşacaklarını da  belirtti.  

 

‘Bir tiyatrocu olmamamızın sistem için bir önemi yok’

 

Özel tiyatroların ayakta durabilmeleri için sürekli bir çaba sarf etmek zorunda olduğunu ifade eden Perinaz, devletin özel tiyatroları bir esnaf olarak gördüğünü ifade etti. Perinaz, “ Kültür ve sanatın devlet nezdinde bir önemi yok. Sisteme baktığımız zaman bu kişilerin ve ya kurumların ya da oynanan oyunların yetersizliği eksikliği değil ve sorunlar bu şekilde de hal olmuyor. Ne yaparsan yap bir yere kadar çalışmalarını sürdüre bilirsin. Bir kültür kurumu, bir tiyatrocu olmamamızın sistem için bir önemi yok. Bundan kaynaklı bizi önemseyen yasalar yok.  İzleyicilerin aldığı biletlerin kurumu, oyuncuları ekonomik olarak desteleyecek ve ileriki oyunlar için bir birikim sağlayacağını düşünmek ütopiktir. Toplumda da tiyatro bir hobi olarak görülüyor fakat dünyada bu öyle değil. Bu algıyı kırmak istiyoruz. Tiyatrocuların hayatı için bir disiplin ve yaşamları boyunca bu işi yapıyorlar. Tiyatronun keyfi ve ya alternatif bir şey olmasını da istemiyoruz.  Nasıl ki bir öğretmen öğretmenlik yapıyorsa, doktor doktorluk yapıyorsa biz tiyatrocularda tiyatro üzerinde hayatımızı sürdürüyoruz ” diye aktardı.

 

‘Amacımız Kürt tiyatrosunu yaşatmak’ 

 

“Asıl amacımız Kürtçe tiyatroyu yaşatmak ve kendi dilimizde oynamak” diyen Perinaz, tiyatroda dilin önemli ve başlı bir faktör olduğunu aktardı. Tiyatroyu yaşatmak için dilin tek başına yeterli olmadığını da kaydeden Perinaz, “Kürtçe tiyatro farklı Kürt tiyatrosu farklı bir şey.  Her şeyi Kürtçe oynarsın bu Kürt tiyatrosu olmaz. Dil önemli ve başlı bir faktör fakat karakter yaşatmalı, tarihi oluşturmalı. Kürt tiyatrosu yüzyıldır var.  İngiliz tiyatrosu, Fransız tiyatrosu gibi Kürt tiyatrosu diyemiyoruz.  Çünkü derin ve modern bir tarzı yok.  Kürt tiyatrosunun geleceğini inşa etmek istiyoruz.  Özelikle orta doğuda tiyatroculuğun bir iş olmadığı düşüncesi oturmuş. Birçok yerde bu düşünce kırılsa da gittiğimiz birçok yerde ilk kez hem tiyatro hem de Kürtçe tiyatro izleyen kişilerle karşılaşıyoruz. Bu bölgede bildiğim 10 Kürt tiyatro ekibi var.  Milyonlarca insan var ve 10 grup tiyatro milyonlarca kişiyi doyurmaya yetmez.  Bu Kürt tiyatro gruplarının eksikliği de değil. Bırakın Kürt tiyatrosunu Kürt dili henüz kabul edilmiyor hala birilerinin gözünde meşru değil.  Ama binlerce insan dilini yaşatmak ve konuşmak için mücadele ediyor” diye konuştu.

 

‘Kürt tiyatrosu olduğumuz için ambargo uygulanıyor’

 

Koronavirüs sürecinde dünyanın her yerinde devletlerin kültür sanat kurumları için yeni yasalar oluşturduğunu dikkat çeken Perinaz, Türkiye’nin bu süreçte alternatifsiz kaldığını belirtti. Pandemi sürecinin ekonomik açıdan tiyatro oyuncuları içinde zorlu geçtiğini ifade eden Perinaz, “Tiyatrocular gitti evinde oturdu bir yerde bile çalışmadı ve ekonomik olarak bir kazanç bile sağlayamadı. Özel tiyatrolar için alternatifler geliştirilsin. Dışarda oynamak yasak, içerde oynamak yasak, Kürtçe oynuyorsun oda yasak. Biz Kürt tiyatrosu yapıyoruz bundan kaynaklı bir ambargo uygulanıyordu bize.  Yetenek kurumları bir sanat olarak kabul edilmeli. Çalıştığımız kurumlar için de özel kuralar kanunlar çıkarılmalı.  Belgeler verilmeli, ekonomik destek sağlanmalı. Avrupa ülkeleri gelecek için kültür sanatı önemsiyor bunun için de koruyor ve yardım sağlıyor.  Ama Türkiye’de bu durum öyle değil. Tiyatro yapsak yapmasak önemli değil” sözlerine yer verdi.

 

‘Durum vahimken daha da vahimleşti’

 

Pandemi sürecinin kendileri için hem olumlu hem olumsuz yönlerinin olduğuna dikkat çeken Perinaz,  ilerleyen süreçte olumsuzlukların devam edeceğine işaret etti. Perinaz, “ Biz tiyatrocular için durum vahimken daha da vahimleşti. Son kadın oyunumuzun prömiyerini yaptıktan hemen sonra ilk koronavirüs vakası belirlendi ve bizim için bir süreç başladı. 5 aydır bir çalışma yapmadık. Kendi içimizde çalışmalar yaptık elbette ekonomik olarak kurumu ayakta tutacak bir çalışma olmadı. Pandemiden öncede Amed Şehir Tiyatrosu, Tiyatro Jiyan,  Tiyatro Yekta, ve Tiyatro Mencel olarak bir program hazırladık. İnternet ve televizyon da yayınlanacak Kürtçe skeç programı yayınlamak istedik. Uzun zamandır bu gündemimizde vardı fakat pandemiden bir gün önce kararlaştırdık ve çalışmalara başladık. Bu 5 aylık süreç bu açıdan bizim için iyi geçti çünkü bu süreçte çalışmalar yoğunlaştık.  Bayramdan sonra ki günlerde çekimlere başlayacağız. Hem süreçten hem sezondan kayaklı sahnelerde olup olmayacağımız net değil ama tok ve güçlü bir kadroyla internet ve televizyon yoluyla izleyicilerimizle buluşmayı planlıyoruz” diye kaydetti.