Melike Aydın

 

İZMİR -  İş, okul çıkışlarında bir araya gelen tiyatrocuların oluşturduğu “Çıkışta Tiyatro”, salgın öncesi iki kez oyun sahneledi. Gizlice tiyatrolara girerek prova alan, otoparkta dahi prova yapan ekibin en önemli sorunu mekansızlık. Tiyatronun kurucusu Açelya İçten, “Sanat ekiplerinin imece usulü yer alabileceği bir mekanın hayalini kuruyoruz” diyor. 

 

Koronavirüs salgını hayatın tüm alanlarını etkilediği gibi kültür sanat alanında da birçok olumsuzluğa neden oldu. Tiyatrocular sahneye çıkamazken, izleyiciler de uzun süre oyun izlemekten mahrum kaldı. Sosyal medya aracılığıyla izleyicileriyle buluşmaya çalışan tiyatrocular, “normalleşme” sürecinde yeterli ve gerekli önlemlerin alınmaması nedeniyle de mağduriyet yaşamaya devam ediyor. Salgın dönemi dışında da birçok sorunla karşı karşıya olan tiyatrocular, tutkunu oldukları sahneye çıkabilmek için mücadele veriyor. Amatör tiyatro grupları ise mekandan dekora, kostüme kadar büyük engellerle yüz yüze. Bu tiyatrolardan biri de “Çıkışta Tiyatro” grubu ve tutkuyla bağlı olduğu tiyatrodan hiç vazgeçmeyen Açelya İçten.

 

Açelya, 10 yıllık okul öncesi öğretmeni. Ancak lise yıllarından bu yana skeçler yazıyor, yönetmenlik yapıyor. Akademik tiyatro eğitimi almayan Açelya, kendisi gibi iş veya okul çıkışı tiyatro ile ilgilenmek isteyenleri yan yana getirerek “Çıkışta Tiyatro” ekibinin kurulmasına öncülük ediyor. Çıkışta Tiyatro’nun en önemli sorunu ise İzmir’de sanatla ilgilenen herkesin sorunuyla aynı. Kentte sanatçılar için gerekli olan mekanlar yetersiz, sahne yok.

 

‘Otoparkta prova aldık’ 

 

Ekibin ilk oyunu olan “Dikenli Yastık” kadına ve çocuğa yönelik şiddete ve istismara dikkat çekiyor. Oyunu iki defa sahneleyen ekip, dekor borçlarını ödedikten sonra geri kalan parayı da Hayvanlar İçin Proje Derneği ve Kurtarılmış Çiftlik Hayvanları Barınağı’na bağışlıyor.

 

Nisan ayında salgın nedeniyle gösterim yapamadıklarını, ancak sonrasında oynayacaklarını söyleyen Açelya, “Biz provaları otoparkta bile aldık. İstediğimiz zaman prova alabileceğimiz, oturup soluklanabileceğimiz bir yere ihtiyacımız var. Sanat ekiplerinin imece usulü yer alabileceği bir mekanın hayalini kuruyoruz. Hayata geçirmek istiyoruz” diyor.

 

‘Oyun alamayınca kendim yazdım’

 

Çıkışta Tiyatro oyuncularını bir araya getirmeden önce birçok tiyatro ekibinin içinde yer aldığını ancak büyük zorlanmalar yaşadığını belirten Açelya, benzer süreçlerden geçen veya tiyatroya olan tutkusu devam eden arkadaşlarının da teşvikiyle ‘Çıkışta Tiyatro’yu kuruduklarını söylüyor.

 

Açelya, ekip kurulduktan sonra oyunlar için yüksek fiyatlı telif hakları istenince ajanslardan oyun isteme yoluna gittiklerini ancak bu da çok pahalıya mal olunca kendisinin oyun yazdığını dile getiriyor. Açelya, “Daha önce çocuk oyunları yazmıştım. Yetişkin ekipler de vardı. Eğitimimden de aldığım güçle yazdım, bir gecede yazdım. Ama bu bir birikimin sonucuydu. O gece kurguladım kadroyu tamamladım. Hepimiz gerçekten iş, okul çıkışında bir araya geldik” ifadelerini kullanıyor.

 

‘Provaları gizlice aldık’

 

Oyundan kazanç elde etme kaygısı olmaması sonucunda daha özgür oyuncular olmalarını sağladığını belirten Açelya, mekan ile ilgili yaşadıkları sorunlara işaret ediyor. Normal şartlarda prova için bir iki gün öncesinden yer verilirken kendilerine 2-3 saat öncesinden yer verildiğini belirten Açelya, “20.00’deki oyun için 17.00’de prova için yer verdiler. Farklı ışıklar kullanılacak, 3 saatte ışıkları mı koyacağız genel prova mı kostümlü prova mı alacağız? Sorumluluk üzerimde olduğu için özellikle benim açımdan çok zordu. Oyundan önce birkaç kez gizlice girdik” sözleriyle çalışmalarındaki sorunları anlatıyor.

 

‘Belediyelerde prosedür, özellerde fiyat zorladı’

 

İzmir’de Büyükşehir Belediyesi’ne ait İzmir Sanat, İnönü Sahneleri ile Karşıyaka Belediyesi’nin bir sahnesi olduğuna dikkat çeken Açelya, özel sahnelerin pahalı olduğunu, belediyelerdeki tiyatro salonları için ise zorla kabul gördüklerini, çoğu zaman verilen tarihlerin uymadığını belirtiyor. Açelya, “Prova için bize yan yana oturabileceğimiz bir oda verdiler. Amatör ya da profesyonel diğer tiyatrolara cüzi rakamlara hatta ücretsiz yer verilmesi gerekir. Bir salon olsa tiyatro ekipleri dönüşümlü olarak hallederler aralarında. Sahneyi ışığı görürüz. Ama odada olmuyor. Bürokrasiye çok takıldık. Ana sahneyi vermediler, gizlice girdik” diyor.

 

‘Pandeminin birçok tiyatrocu için yıkıcı etkileri oldu’

 

Pandemi sonrası oyunu tekrar oynayabileceklerini ancak sürecin bu işten para kazanmak zorunda olanlar için yıkıcı olduğunu ifade eden Açelya, “Hakkını verip uğraş veren insanların desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum. Oyunlarımıza gelerek bize destek olabilirler” sözleriyle dayanışma çağrısında bulunuyor.