Melike Aydın 

 

İZMİR - Döviz kurlarıyla bağlantılı olarak yükselen kağıt fiyatları nedeniyle hem yayınevleri hem matbaacılar hem de okuyucular dertli. 24. İzmir Kitap Fuarı’nın nabzını tuttuk. 

 

Bu yıl 465 yayınevi ve sivil toplum kuruluşunun katılımıyla düzenlenen 24. TÜYAP İzmir Kitap Fuarı, ekonomik kriz ve döviz piyasasındaki istikrarsızlığın somut fotoğrafını bir kez daha gözler önüne serdi. Döviz kurundaki dalgalanmalar sebebiyle yaşanan kağıt krizi gölgesinde başlayan Fuar’da bu yıl firmalar eşantiyon dağıtmazken, ziyaretçi sayısı ise beklenenin altında seyrediyor. Fuar vesilesiyle yaşanan krizi matbaa, yayınevi temsilcileri ve okuyucularla konuştuk.

 

‘Kurların yükselmesi kitap fiyatlarına yansıyor’

 

Eşi ile birlikte Galeati Yayınları’nı işleten emekli banka memuru Özlem Tulga, geçen yıldan bu yana yaşanan döviz krizinin hem okurları hem de yayıncıları etkilediğini vurgulayarak, daha az sayıda kitap basıldığını söyledi. Özlem, “Daha önce matbaaya taksitle ödeme yapılırken, şimdi peşin isteniyor. Daha az kitap bastırılıyor. Çünkü kağıt dövizle geliyor ve döviz fiyatları çok değişken. Basım ücreti de kitap paralarına yansıyor ve bu da fiyatlara yansıyor. Fuarlar nispeten daha iyi. Çünkü kısa sürede nakit paralar geçiyor elimize” dedi.

 

‘Artık daha az sayıda basım yapılıyor’

 

24 yıldır eşiyle birlikte İzmir İzmir Dergisi’nin basımını yapan matbaacı Asuman Atakişi, döviz krizinin yarattığı piyasa ortamında birçok matbaanın kepenkleri indirdiğini kaydetti. Zaman zaman belediyelerden aldıkları reklam ve emekli maaşları sayesinde matbaa işini devam ettirebildiklerini anlatan Asuman, “Dışarıdan arkadaşlar vasıtasıyla kitap basıyoruz. Bu kağıt paralarıyla matbaayı devam ettirmek zor. Bu vergilerle ayakta durmak zor. Müşterilerimiz azaldı. Eskiden 1000 taneden az basmıyorduk. Şimdi ise 500 ve 250 basıyoruz. Elimizde kalmasın yazık diyoruz” diye konuştu. 

 

‘Küçük matbaalar kepenk indirdi’

 

Küçük matbaaları etkileyen bir diğer faktörün de büyük şirketler olduğunu ifade eden Asuman, büyük şirketlerin sahip oldukları teknoloji ile daha ucuza ürün elde ettiğini söyledi. Asuman, “Küçük matbaalarda eski sistemle çalışıyoruz ve daha maliyetli oluyor. Modern matbaalarda kağıdı bir taraftan atınca diğer taraftan ciltli çıkıyor. Bundan dolayı çok sayıda küçük matbaa kapandı. Kitap basanlar zaten tamamen kapattı. Onlarla baş etmek çok zor” ifadelerini kullandı.

 

‘Çocukların bilgiye erişim hakları engelleniyor’

 

Fuar’ı ziyaret eden ve yeğenleri için çocuk kitapları alan emekli öğretmen Hülya Arınç, fiyatlar çok yüksek olduğu için ancak bütçesi kadar alışveriş yapabildiğini belirtti. Nitelikli kitaplar alınmayınca çocukların gelişiminin yarım kaldığını dile getiren Hülya, kitapların bu denli pahalı olmasının “çocukların bilgiye erişim hakkının engellenmesi” anlamına geldiğini söyledi. 

 

Artan fiyatlardan dolayı ikinci el kitaplara ilgi arttı 

 

Geçen yıl çocuğu için 10 kitap alırken, bu yıl sadece bir kitap alabildiğini ifade eden Yeşim Şanlı da, kitaplardan vergi alınmaması gerektiğini kaydetti. Birçok kişi gibi ikinci el kitaba yöneldiğini söyleyen Yeşim, alım gücü düşük olanlar ve kitaba ulaşamayanlar için kitaplarını köy okullarına veya yardım toplayan kişi ve kurumlara bağışladığını dile getirdi.

 

Lise öğrencisi Kader Ürün ise, yüksek fiyatlı cep telefonu ve markalı giyinen insanların kitap fiyatlarından şikayetçi olmasının gerçekçi olmadığını söyledi. Yenisi yerine ikinci el kitap satın aldığını belirten Kader, fuarları indirim ve farklı kitapları bir arada bulabildiği için tercih ediyor.