Marta Sömek-Gülistan Dursun

 

İSTANBUL - Kandıra Cezaevi’nde katledilen ve başsavcılık tarafından “yeterli delil bulunmadığı” gerekçesiyle dosyasına takipsizlik kararı verilen Garibe Gezer’in avukatlarından Elif Taşdöğen, dosyada işkence görüntülerinin olmasına rağmen böyle bir karar verildiğini belirterek, “Sözümüz olsun, Garibe Gezer'in hakkını her koşulda arayacağız” dedi.

 

Kandıra 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde 9 Aralık 2021 günü katledilen Garibe Gezer’in ölümüne dair açılan dosya 11 ay sonra sonuçlandı. Kandıra Cumhuriyet Başsavcılığı, 22 Kasım günü Garibe’nin ölümünde herhangi kimsenin kast veya kusurunun bulunduğuna dair kamu davası açmaya “yeter delil elde edilemediği”ni öne sürerek kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi.

 

Sürgün, hücre cezaları, süngerli oda, tecavüz

 

Mêrdîn'in Nisêbîn ilçesinde 2016 yılında gözaltına alınarak tutuklanan Garibe, tutuklu olduğu süre zarfında birçok hak ihlaline maruz bırakıldı. Kayseri Bünyan Kadın Kapalı Cezaevi'nde aldığı hücre cezasından sonra 2021 yılı Mart ayında Kandıra 1 Nolu F Tipi Kapalı Cezaevi’ne sürgün edilen Garibe için burada, “hukuksuzluk” ve sistematik şiddet, işkence silsilesi ile dolu bir süreç başladı. 22 günlük hücre cezasının bitmesinin ardından 3 kişilik hücreye geçmeyi talep eden Garibe, buna karşı zorla tekli hücreye götürülmeye çalışıldı. Maruz kaldığı haksızlığa sessiz kalmayarak bu duruma tepki gösteren Garibe, bu sefer de gardiyanlar tarafından eylem yaptığı gerekçesiyle 24 Mayıs 2021 günü  “süngerli oda” diye tabir edilen “işkence odası”na götürüldü. Garibe burada, kadın ve erkek gardiyanlar tarafından işkence edilerek, tecavüze maruz bırakıldı.

 

Yaşamına son vermek istedi, tedavi edilmedi!

 

Yaşadıklarını avukatları ve ablasına anlatmak üzere mektup yazan Garibe’nin mektuplarının çoğu ya gönderilmedi ya da sansürlendi. “Süngerli oda”da türlü türlü işkenceye maruz bırakılan Garibe’ye bu işkence odasındaki küçük bir sünger parçasını koparması gerekçesiyle 11 günlük hücre cezası verildi. Ardından yaşadıklarını ablası Asya Gezer’e bir görüşmede anlatan Garibe hakkında disiplin soruşturması açılarak, 5 günlük hücre cezası verildi. Garibe, Kandıra Cezaevi Başsavcılığı ve Kocaeli İnfaz Hakimliği’nde disiplin cezalarına ilişkin verdiği ifadelerde maruz kaldığı tecavüzü anlatsa da herhangi bir soruşturma açılmadı. Maruz kaldığı işkence ve tecavüz nedeniyle yaşamına son vermek isteyen Garibe, saatler sonra revire götürülerek kafasındaki kanamaya rağmen doktor tarafından uzunca bir süre tedavi edilmedi.

 

İhlallerin devam ettiğini ajansımıza iletmişti

 

Ancak aylar sonra avukatlarına maruz kaldığı tecavüz ve işkenceyi anlatabilen Garibe için Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu avukatları Eren Keskin, Jiyan Tosun ve Jiyan Kaya harekete geçti. Garibe’nin talebi üzerine 2021’in Ekim ayında gardiyanlar hakkında “nitelikli cinsel saldırı”, “işkence”, “zor kullanma yetkisinin aşılması” ve “görevi ihmal” suçlarından, doktor İsmail Ülker hakkında da “görevi kötüye kullanma” suçlarından Kandıra Cezaevi Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu. Yine ajansımızda yayınlanan haberin ardından kamuoyu baskısıyla Garibe’nin bulunduğu Kandıra 1 No’lu Kapalı Cezaevi’nin yönetimi değişirken, Garibe bu süreçte kendi imkanları ile ajansımıza gönderdiği mesajda, baskıların bir nebze azaldığını belirterek, “Burası berbat, yönetiminden doktoruna ve psikoloğuna kadar hepsi bize karşı çok tepkili. Şu an durmuş vaziyetteler ama her an sıkıntı yaratabilirler bize. Hala eften püften sebeplerle bahaneler sunuluyor” sözleriyle yaşadıklarını anlatmıştı.

 

AYM’ye taşınan dosyaya hiçbir dönüş yok!

 

9 Aralık 2021 günü tek tutulduğu hücrede katledilmiş olarak bulunan Garibe’nin maruz kaldığı hukuksuzluklar, katledildikten sonra da son bulmadı. 15 Aralık 2021’de Garibe’nin avukatları tarafından, ölümüne dair açılan soruşturmaya gizlilik kararı getirildiğini ve soruşturmanın “kasten öldürme” suçundan açıldığı duyuruldu. Arkadaşları ise idarenin Garibe’yi bulduğu esnada hiçbir müdahalede bulunmadıklarını ve kamera gelmesinin beklendiğini aktarmıştı. Garibe’nin avukatlarının, Ekim 2021’de cezaevi görevlileri hakkında yaptıkları suç duyurusu ise 28 Aralık 2021’de Kandıra Cezaevi Başsavcılığı tarafından etkin bir soruşturma yapılmaksızın takipsizlik ile sonuçlandı. Avukatlar, yaptıkları başvuruların reddedilmesinin ardından, Garibe’nin maruz kaldığı işkence ve tecavüze ilişkin Anayasa’nın 17, 40, 36 ve 141’inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 3, 6 ve 13’üncü maddesine kapsayacak şekilde 2022’nin Mart ayında Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuruda bulundu. Ancak başvuruya dair şimdiye kadar olumlu ya da olumsuz bir dönüş yapılmadı.

 

11 ay sonra takipsizlik kararı verildi!

 

Garibe’nin dosyasında, neredeyse bir yıl geçtikten sonra 22 Kasım günü, Kandıra Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, “Garibe Gezer'in ölümünde herhangi bir kimsenin kast veya kusurunun bulunduğuna dair kamu davası açmaya yeter delil elde edilemediği” gerekçesiyle “kovuşturmaya yer yok” kararı verildi. Karara ilişkin Garibe’nin avukatlarından Elif Taşdöğen ajansımıza değerlendirmelerde bulundu.

 

 

Dosyaya erişemeyen avukatlar ‘devre dışı’ bırakıldı!

 

Yakın zamanda Garibe’nin katledilmesine ilişkin başlatılan soruşturmanın takipsizlik ile sonuçlandığına dair kararın avukatlarına tebliğ edildiğini belirten Elif, “Düne kadar bizim hiçbir şekilde ulaşamadığımız dosyayı 23 Kasım’da ilk defa görebildik” dedi. Garibe'nin katledilmesinin birinci yılının dolmak üzere olduğunu söyleyen Elif, “9 Aralık’ta vefatını öğrendiğimiz Garibe Gezer'in dosyasına 10 Aralık’ta hemen çok hızlı bir şekilde kısıtlılık kararı getirildi. Kısıtlılık kararına itirazlar yapıldı ancak bizlere olumlu herhangi bir cevap verilmedi. Çok yakın bir zamanda savcıyla da görüşmeye çalıştık. Ancak hiçbir şekilde sonuç alamadık” sözleriyle yaşanan “hukuksuzluğu” anlattı. Dosyaya hiçbir şekilde erişim sağlayamadıklarını vurgulayan Elif, “Dosyaya gelen evraklardan, olan biten bütün durumlardan biz çok uzak kaldık. Tamamı ile aslında Garibe Gezer'in avukatlarının devre dışı bırakıldığı bir sürece tanıklık ettik. Haliyle çok etkin bir soruşturmanın yürütülmediğinin altını çiziyorum. Çünkü biz hiçbir şey görmedik, ta ki 23 Kasım’a kadar” şeklinde konuştu.

 

Dosyadaki işkence görüntülerine rağmen takipsizlik

 

Dosyanın içeriğine dair bilgi veren Elif, “Yakın zamanda aslında bize gelmediği söylenen evraklar ile daha sonuçlanmadığı söylenen durumların aslında dosyanın içinde olduğunu yakın bir tarihte gördük ne yazık ki” diyerek dosyada Garibe’nin işkence gördüğüne dair görüntülerin yer aldığına işaret etti. Avukatları olarak görevlerini yerine getiremediklerini söyleyen Elif, “Ve bizlerin dosya dışında tutularak salt tanıkların, kurulda çalışan İdari İnfaz Kurumu’nun, tanıklıkları ve beyanlarının esas alındığını gördük. Haliyle aslında şüpheli olarak yargılanması gereken hapishane idaresinin de aslında şüpheli konumda olmadığını gördük” diyerek etkin bir soruşturma yürütülmediğini vurguladı. Garibe’nin maruz kaldıkları sonucunda intihara sürüklendiğinin altını çizen Elif, “En başından beri dile getirdik, durum bir intihar bile olsa intihara sürükleyen sebepler vardı. İntihara sürükleyen sebepler için yapılan başvuruların da hepsine takipsizlik kararı verildi” sözlerini kullandı.

 

 

Sistematik hale gelen bir şiddettin vücut bulmuş hali…

 

Takipsizlik kararının 25 Kasım’a denk getirilmesinin tesadüf olmadığını belirten Elif, “Sistematik hale gelen bir şiddettin vücut bulmuş halini görüyoruz aslında. Şiddetin salt fiziki olarak algılanmaması gerektiğinin altını hep çiziyoruz. Ve bunun yanında Garibe Gezer üzerinden değinmek gerekirse, biz sadece kaba bir şiddetin uygulandığını dile getirmedik. Biz aslında Garibe Gezer'in cezaevi idaresi ve infaz koruma memurları tarafından psikolojik olarak da bir şiddete maruz kaldığını söyledik. İntihara sürüklenen bir sürecin olduğunun hep altını çizdik” ifadeleriyle Garibe’nin hem fiziksel hem de psikolojik şiddet ve işkenceye maruz kaldığını dile getirdi.

 

Hukuki girişimler sürecek

 

Öte yandan Garibe’nin otopsi raporunda, “Darp, cebir izi ve şüpheli bir bulgunun bulunmadığı”nın yazıldığını aktaran Elif, “Bu anlamda bir darp, cebir durumundan ziyade Garibe Gezer'i intihara sürükleyen sebeplere inmeleri gereken, aslında idarenin ihmali sonucu ile bu intihardan sorumlu olduğunun altını çizdik” sözlerini kullandı. Tüm başvurularına verilen takipsizlik kararına ilişkin hukuki mücadelelerini sürdüreceklerinin bilgisini veren Elif, “Bizim yapmış olduğumuz bütün başvurulara rağmen takipsizlik kararının verilmesi, aslında ne kadar kendi hukuklarını uyguladıklarını, kendilerine göre karar verdiklerini, iç hukuk yollarında etkin olmadıklarının da bir göstergesiydi bizim için. Ama tabii ki hukuki süreci bırakacağımız anlamına gelmez bu” diye konuştu.

 

Garibe’ye verilen söz tutulacak…

 

Garibe’ye, ailesine ve kadınlara bir söz verdiklerini paylaşan Elif, şunları söyledi: “Biz bu sürecin takipçisi olacağız. Gittiği yere kadar bu durumu götüreceğiz. Ve Garibe Gezer'e, ailesine, kadınlara verilen söz tutulacak. Bu anlamda psikolojik şiddete maruz kalıp yaşamını yitirmiş olan kadınlara vermiş olduğumuz bir sözümüz olsun, gidebildiği yere kadar götüreceğiz. Garibe Gezer'in hakkını her koşulda arayacağız.”