Hikmet Tunç 

 

VAN - Koronavirüs kısıtlamalarıyla beraber hafta sonları da getirilen sokağa çıkma yasağı, esnafı derinden etkiliyor. İşletme sahibi olan Ruken Toptaş, “Daha fazla kısıtlanırsak, daha çok zararımız olacak” diyerek, işletmeler için çözüm bulunmasını istedi. 

 

Türkiye’de koronavirüs (Covid-19) vakalarının her geçen gün artması ve çözüm alıcı önemlerin alınmaması birçok sorunu da beraberinde getirdi. Özellikle salgın döneminde en büyük sorunlardan biri ekonomik kriz. Yoksullaşmanın derinleştiği Türkiye’de ve bölge kentlerinde işletmelere dair herhangi bir iyileştirme yapılmazken işsizlik sayısı da her geçen gün artıyor. Ekonomik krizi derinden yaşayanlardan biri olan Estetisyen ve Güzellik Uzmanı Ruken Toptaş, zor günler geçirdiğini söyledi. 

 

‘Toplumdaki cinsiyetçi bakış açısını kırdım’

 

Van’da yaklaşık 21 yıldır işletme projesini toplumsal tüm baskılara rağmen yürüttüğünü belirten Ruken, “Bölgede ve Van’da belki de sayılı iş yerlerinden birine sahibim. İş yerinde kadın ve erkeklere aynı mekânda hizmet sundum. İş yerimi açtığımda kadın ve erkeklerin bir arada işlemlerini yapmak için düzenlediğim mekân oldukça ilgi gördü. Kimisinin ise tepkisine yol açtı. Çünkü birçok müşterim kadınla ya da erkekle aynı mekânda işlem yapmak istemedi. Ama ben müşteri kaybetme pahasına da olsa toplumdaki bu cinsiyetçi bakış açısını kırdım. Özellikle lokantalarda ya da kimi kafelerde sokaktan kadın geçince esnaflar tarafından ‘aile yerimiz var buyurun’ diye bağırırlar. Neden? Çünkü kadının bir kafede, bir restoranda tek başına rahat yemek yiyebilmesi için ayrı alan dahi oluşturmaya çalışırlar. Oysaki bir erkeğin rahat olduğu kadar, kadından aynı haklara sahip ve aynı şekilde ortak alan oluşturulabilir” dedi. 

 

İşletme yirmi kişiye istihdam sağlıyor

 

İş yerinde yaklaşık 20 kişilik bir ekiple çalıştığını söyleyen Ruken, bu 20 kişinin de ailelerini geçindirmek zorunda olduğunu dile getirdi. Kısıtlamalardan kaynaklı kar edemediklerini kaydeden Ruken, “Pandemi nedeniyle ciddi maddi sıkıntılar yaşıyoruz. Sadece biz değil, tüm işletme sahipleri bu sıkıntıyı yaşıyor. Tamamen kapatıldığımız dönemlerde ise kira, doğal gaz, elektrik, su giderlerini ertelemeli de olsa ödemek zorundayız. Hiçbir şekilde faturaların yükselişinden bir şey kaybetmiyor. Aksine kapandığı tarihlerde bir fatura verecek iken üç dört fatura üst üste geliyor. Bu da bizleri oldukça zorladı” ifadelerini kullandı. 

 

‘Üç aylık faturaları bir arada vermek zorunda kaldık’

 

Ülkede mart ayında etkili olan salgının sokağa çıkma yasaklarının yaşandığı 3 aylık sürede işletmelerini kapattıklarını söyleyen Ruken, bu süre zarfında belli krediler aldıklarını ancak 3’üncü ayın sonunda geri ödemelerden etkilendiklerini belirtti. Ruken, “Kredi desteği verilse de bu krediler dönüşümlü ve bunu bizler ödemek durumundayız. 3 aylık kısıtlamadan sonrada hala kredi borçlarını veriyoruz. Öte yandan işletme için 5 bin lira, bin 600 civarında mutfak masrafı, doğalgaz, elektrik faturası birikti ve bunu biriken borç şeklinde ödedik” diye kaydetti.

 

‘Daha çok zararımız olacak’ 

 

Kısmi kısıtlamalarla birlikte hafta sonları da sokağa çıkma yasağı getirildiğini kaydeden Ruken, “Hafta sonlarına gelen kısıtlamalardan dolayı bizler çalışamayacağız. Saatlerimiz de kısıtlandı. Böyle giderse daha çok kısıtlanacağız. Birlikte çalıştığımız arkadaşlarımızın hepsi evli ve ev geçindirmek zorundalar. Geri dönüşümlü kredi aldığımız için açık olduğumuz tarihlerde ise bunları ödemek durumundayız. Daha fazla kısıtlanırsak, daha çok zararımız olacak. Bizlerin kısıtlanmaması gerekir” diye konuştu.