Zeynep Durgut

 

VAN - Beyaz tüyleri ve mavi-kehribar gözleri ile kedi cinsleri arasında en çok dikkat çeken Van kedisinin, kendi doğasından koparılıp şehir dışına çıkarılması, özellikle sıcak bölgelere götürülmesi ömrünü kısaltıyor. Neslin tükenmemesi için hükümete, “Hayvan yasası çıkarılmalı” çağrısı yapılıyor. 

 

Çok eski dönemlere dayanan bir geçmişi olduğu düşünülen, beyaz tüyleri ve mavi-kehribar gözleriyle türünün tek örneği olduğu bilinen Van kedilerinin nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Kar beyazı tüyleriyle de ilgi odağı olan ve kedi türleri arasında suda yüzebilen tek kedi olma özelliğini taşıyan Van kedisi, bir gözü mavi diğer gözü kehribar rengi olan nadide bir cins. Bölge halkı tarafından aynı zamanda bir dost ve ailenin bireyi olarak kabul edilen kediler, kış aylarında soğuktan korunmak için beyaz ipeksi yumuşak tüylerini iki katına çıkarıyor. Son yıllarda il dışına çok fazla çıkarılan Van kedilerinin, çiftleşme imkanı bulamadığı için de nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya. 

 

Göz renklerine göre üç ayrı türe ayrılıyor

 

Van Kedi Evi sahibi Ferhat Bilici, Van kedilerinin üç kategoriye ayrıldığını belirterek, şu bilgileri paylaştı: “Göz renklerine göre üç klasmana ayrılıyor. Birinci klasmandaki Van kedilerinin göz renkleri farklı olur. Mavi-sarı,  mavi-kahverengi gibi renklere sahip olur. Birinci klasman arasında en değerli renk mavi- siyahtır. Mavi siyahın oluşabilmesi için melanin pigmentlerinin yüz tabakasında zıt orantılı olması lazım. Bir gözde minimum oranda, bir gözde maksimum oranda olması lazım ki mavi-siyah oluşabilsin. İkinci klasman iki gözü mavi olanlardır. Üçüncü klasmanda ise iki gözü kehribar ve tonları, iki gözü sarı, iki gözü kahverengi ve iki gözü hafif yeşile kayan kediler olabiliyor.”

 

‘Sıcak iklimler ömürlerini azaltıyor’ 

 

Van kedilerinin ömrünün yaklaşık olarak 20 yıl olduğunu aktaran Ferhat, “Lakin bu kediler çok sıcak iklimi seven kediler değil. Van kedileri soğuk iklim kedileri diyebiliriz. Birazcık Sibirya kurdunun kedi hali gibi düşünebiliriz. Bundan dolayı eğer sıcak iklimlere götürürseniz ömürlerini azaltırsınız. Özellikle Adana’da bir yıldan fazla yaşamıyorlar. Bundan dolayı Van’ın dışına çıkması uygun görülmüyor. Karakter bakımından her birinin farklı farklı karakterleri vardır. Karaktere bağlı olarak insan canlısı, insandan uzak duran, suyu seven veya sudan hoşlanmayan olarak ayırabiliyoruz. Bütün Van kedileri suyu sever dersek yanlış bir genelleme yapmış oluruz” diye konuştu. 

 

‘Avcı ve doğada yaşayacak hayvanlardır’

 

Ferhat, Van kedilerinin tarihinin Urartululara kadar dayandığını belirterek, şöyle devam etti: “Urartulularda şöyle bir inanış vardı. Kral öldüğü zaman atı ile birlikte gömülürdü. Yapılan kazılarda daima at kemiklerine rastlanıyordu. Son zamanlarda yapılan kazılarda at kemikleri yanında kedi kemikleri de çıkmaya başladı. Özellikle tarihte ilk evcilleştirilmiş kedi formunun Mısır’da olduğuna dair inançlar vardı. Lakin son üç dört yıllık araştırmalarda özellikle Anadolu’da çıkan bir kazıda iki bin yıllık ilk evcilleştirilmiş kedi formu elde edilmiştir. Bu da şunu gündeme getiriyor evcilleştirme Mısır’da değil de Anadolu’da kanıtlanmış ve ispatlanmıştır. Van’da yapılan kazı çalışmalarında at kemiklerinin yanında bu zamanki kedilerin ve o zamanki kedilerin kemik yapısının birbirine çok yakın olduğu belirtiliyor. Van kedileri avcı hayvanlardır ve birebir doğada yaşayacak hayvanlardır.”

 

‘Van kedisinin şehir dışına çıkartılması yasaklanmalıdır’

 

Ferhat, Van kedisinin neslinin tükenmesinin en büyük etkenlerinden birinin il dışına çok fazla çıkartılması olduğuna vurgu yaparak, “Van kedilerini alıp evcilleştirdikçe maalesef onların hayatına darbe vurmuş oluyorsunuz. Ben dört yıl içinde yaklaşık olarak 600 kediyi doğaya kavuşturdum. Asla satış yapmıyoruz, satışa karşıyız. Kedilerin satışını durdurmak için birçok yere başvuruda bulunduk” dedi.

 

“Kedileri doğaya ne kadar kavuşturursak o kadar çok nüfusunu artırmış oluruz” diye vurgulayan Ferhat, kapalı ortamda yetiştirmenin nesillerini tüketmek anlamına geldiğine dikkat çekti. Neslin tükenmesinin önüne geçmek için hükümetin hayvan yasası çıkartması ve satışların yasaklanması gerektiğini söyleyen Ferhat, “Şehir dışına çıkartılması yasaklanmalıdır. Van kedisinin tabiatı Van’dır. Eğer farklı cinsteki kedileri buraya getirip koyarsanız maalesef yine bunların ölümüne sebebiyet verirsiniz” dedi.