HABER MERKEZİ - Uzmanlar dünyada bilinen 124 tür kahve bitkisinin yüzde 60'ının tükenmek üzere olduğu konusunda uyarıyor. 

 

Kahvenin 100'den farklı türü doğal olarak ormanlarda yetişiyor ancak sadece bunlardan ikisi insanların içtiği kahvenin bitkisi olarak biliniyor. Bilim insanları vahşi olarak yetişen kahvenin küresel kahve mahsulünde hayati olduğu için bu sayıların endişe verici olduğunu düşünüyor. BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Science Advances bilim dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, dünyada tüm bitkilerinin beşte biri tükenme tehlikesiyle karşı karşıya, ancak kahvedeki yüzde 60'lık oran oldukça yüksek. Vahşi kahvenin muhafazası için öngörülen oran oldukça düşük olduğundan bu uzun vadedeki kahve üretimini olumsuz etkileyebilir. 

 

Araştırmaya göre dünyadaki 75 kahve türü tükenme tehlikesiyle karşı karşıya, 35'i için böyle bir risk yok geriye kalan 14 kahve türü hakkında pek bilgi yok. Ayrıca dünyadaki kahve türlerinin yüzde 28'i koruma alanları dışında yetişiyor ve ancak yarısı tohum bankalarında korunuyor.

 

Arabica kahvesi tehdit altında

 

Global Change Biology dergisinde başka bir çalışma Arabica kahvesinin iklim değişikliği göz önüne alınarak resmi tehdit altındaki listeye girdiğini ortaya koydu. Araştırma bu kahve türünün doğal nüfusunun 2088'e kadar yüzde 50 azalacağını söylüyor. Vahşi Arabica kahvesi kahve tarlaları için tohum olarak kullanılıyor ve kendi başına da ekilebiliyor. Arabica kahvesinin ana yurdu Etiyopya'nın yağmur ormanları. Pek çok kahve içen sadece iki tür kahvenin çekirdeklerini kullandığımızın farkında değil. Bunlar satışa sunulan binlerce kahve karışımının içinde bulunan Arabica ve Robusta kahveleri.

 

Doğada 122 kahve türü var

 

Öte yandan doğada vahşi olarak bulunan 122 kahve türü daha var. Bu kahve türlerinin tadı güzel değil ancak gelecekte kahve bitkilerinin yaşayabilmesi için genetiklerinde değişiklik yapılabilir. Araştırmacılar uzun vadede dünyanın kahve mahsulünün geleceğini korumak için vahşi türlere ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

 

Her beş bitkiden biri tükenme riski altında

 

Küresel olarak dünyadaki her beş bitkiden biri tükenme riski altında. Bu oran kahve için yüzde 60 düzeyinde. Kıyaslanırsa vahşi çay ve mango bitkilerinin yarısı, fındığın yüzde 6'sı ve yeşil fıstığın yüzde 9'u tehdit altında.

 

Vahşi kahvenin büyük çoğunluğu Afrika'nın ücra ormanlarında ve Madagaskar adasında yetişiyor. Afrika dışında Hindistan, Sri Lanka ve Avustralya gibi tropik iklim alanlarına sahip ülkelerde var.

 

'Kaynak yaratılmalı'

 

Küresel kahve ticareti iki türe dayanıyor, Arabica (Coffea arabica) ve Robusta (Coffea canephora). Dünyada üçüncü bir tür olan Liberica kahvesi de yetiştiriliyor ancak bu içeceklerde kullanılmıyor. Kahve üretiminin getirdiği riskleri görülmesi ve bunları azaltmak için kaynak yaratılması gerektiği belirtiliyor.

 

'Türlerin korunmasına öncelik verilmeli'

 

Pek çok tropik bitki gibi kahve çekirdeği tohum bankalarında kullanılan dondur-kurut sürecinde yaşayamıyor. Kahve türlerinin yüzde 45'i vahşi doğa dışında koruma altında değil. Uzmanlar kahve üretim sektörünün sürdürülebilir olması için türlerin korunmasına öncelik verilmesi gerektiğini savunuyor.