HABER MERKEZİ - Birinci kuşak Asyalı kadınların, 1960'larda ve 70'lerde İngiltere'ye geldikten sonra araba kullanmayı öğrenmeleri alışılmadık bir şeydi, ancak bazıları bu geleneği görmezden gelip direksiyona geçmeye kararlıydı. Bu kadınların hikâyeleri yeni bir sergide anlatılıyor.

 

1968'de Punjab'dan İngiltere'ye geldikten kısa bir süre sonra bir kreşte iş bulmak Suraksha Asar için bir hayalin gerçekleşmesiydi. Eve gitmek için otobüse binmek zorundaydı ve Batı Bromwich'ten yarım mil yürüyüş sırasında ırkçı istismarla yüz yüze geldi. İstismara maruz bırakanlar arasında eski öğrencilerinden bazıları da vardı. “Bana küfür ederlerdi ve tükürürlerdi. Bu çok üzücü ve rahatsız ediciydi,” diyor Suraksha. 

 

Suraksha, araba kullanabilmek için can atıyordu. Ancak büyümekte olan Güney Asya göçmen topluluğundaki kadınların bunu yapması alışılmış değildi. Pek çok aile, yeni İngiliz yaşam tarzını benimserken, Hindistan ve Pakistan'da nesiller arasına giren ataerkillik ağır basıyordu. Erkekler işe giderken, birçok kadın çocuk yetiştirmeye, aile içi bir yaşam sürdürmeye teşvik ediliyordu. Suraksha’nın eşi onun bir şeyler öğrenmesini istemiyordu. O zamanlar nelerle karşılaştığını şu sözlerle dile getiriyor Suraksha, “Ondan beni arabasıyla dışarı çıkarmasını istedim ama ne bana yardım etti ne de bana tavsiyelerde bulundu. Bir gün bir kaza geçirdim ve ondan sonra bir daha beni dışarı çıkarmadı.”

 

Ama Suraksha araba kullanma isteğinden vazgeçmedi, okuldaki öğle yemeği molası sırasında gizli olarak araba kullanma dersleri aldı. Evde pratik yapamadığı için sürücü sınavını geçmesi 10 yılını (beş-altı denemeden sonra) aldı. Fakat 1978'de nihayet sınavdan geçti ve ailesinin Toyota arabasını sürebilirdi.

 

“Kendimi çok iyi hissettim. Kocama 'geçtim, geçtim!' dedim. Kocam o zaman mutlu oldu, "diyor 84 yaşında olan bu günlerde bir Mercedes kullanan Suraksha.

 

Suraksha’nın hikâyesi sanatçı Dawinder Bansal tarafından keşfedildi. Dawinder Bansal Güney Asya toplumunun “görünmez öncüleri” olarak nitelendirdiği kadınların benzer hikâyelerini bulmak için iki yılını harcadı. 

Dawinder, bu fotoğraf sergisini yapmak için asla araba kullanmayı öğrenemeyen annesinden esinlenmiş. Diğer birçok kadının kültürel engellerle karşı karşıya kaldığını keşfetmiş ve bunun anlatılması gereken bir hikâye olduğuna karar vermiş. 

 

“Toplumdan, bazen kendi ailelerinden, bazen eşlerinden ve bazen de ailelerinin kadınlarından direnişle karşı karşıya kaldılar” diyor Dawinder. 

 

Dawinder keşfettiği hikâyeleri Bağımsızlığa Giden Yol adlı bir sergide anlatılıyor. “Benim gibi kadınlara bir eğitim alma, araba kullanabilme, yapabileceklerimizin hepsini yapabilme güvenini verdiler,” diye anlatıyor Dawinder. 

 

‘Sizden beklenilen, çalışmanız, faturalarınızı ödemeniz, çocuklarınıza bakmanız’

 

Sergide yer alan başka bir kadın ise 64 yaşındaki Jagdish Khaira. Ailesi, 1964 yılında Hindistan'ın Pencap şehrindeki Jalandhar kasabasını, Leamington Spa'da yaşamak için ayrıldığı zaman dokuz yaşındaydı. Okuldan ayrıldıktan sonra, eczane diploması almak için Portsmouth'a taşındığında bu topluluğunda bir iz bıraktı. Batı Midlands'a geri döndüğünde, Jagdish yeni kariyerine destek olması için araba öğrenmeye niyetliydi. “Toplumda ‘aslında bunu yapması gerekmezdi, ama eğitimini aldı, yasaları çiğnedi. Araba kullanmasını öğrenmesi önemli değil’ diye yorumlar gelmeye başlamıştı. O günlerde tek yapmamız gereken el işi yapmaktı, istediğiniz yere gitmek için otobüsleri kullanmak, arabayı kendin sürmek lüks bir işti ve bu lükse sahip olmanız beklenmiyordu. Sizden beklenilen, çalışmanız, faturalarınızı ödemeniz, çocuklarınıza bakmanız ve bir sonraki işe geçmenizdi, ” diyor Jagdish o günleri anlatırken. 

 

Ancak rahmetli babası ve amcasının desteğiyle Jagdish araba kullanmayı öğrendi. Kendi arabasını bile satın aldı - metalik kahverengi bir Datsun. “O günlerde bir galeriye gireren Asyalı bir kız hayal edin. O gurur duygusu, harikaydı, kesinlikle harikaydı.”

 

1980 yılında Hindistan’a yaptıkları bir yolculukta sırasında, insanlar kocasının yolcu koltuğunda oturduğunu ve Jagdish’in ise araba sürdüğünü gördüklerinde hayrete düştüler. “Bizi görmek için motosikletlerini ve scooter'larını durdurdular, ‘bir kadın nasıl araba sürebilir?' diye soruyorlardı. Kocam gülüyordu ve onlara ‘O çok bağımsız bir kadın ve onunla gurur duyuyorum.’dedi.” diye anlatıyor Jagdish. 

Sanatçı Dawinder Bansal araba kullanmaya cesaret eden kadınların öykülerinden oluşan bir arşiv oluşturmak istiyor. 

 

“Kendi annem asla araba süremedi ve bu ehliyetimi almam ve bağımsız olmam için beni itekledi,” diyerek sözlerine son verdi Dawinder. 

 

KAYNAK: <https://www.bbc.com/news/uk-england-birmingham-48367181>

 

ÇEVİRİ: JİNNEWS